'Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nün yanı sıra Tanpınar'ın 'Mahur Beste', 'Sahnenin Dışındakiler' ve 'Huzur' romanlarına da benzer bir bakış açısıyla yaklaşan Seval Şahin, metinlerde dönüp dolaşıp karşısına çıkan üç kelimeden bahsediyor: talih, tesadüf ve irade.
Talih, Tesadüf ve İrade, Seval Şahin'in 2002 tarihli doktora tezinden yola çıkarak hazırladığı bir çalışma. "Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Hikâye ve Romanlarında Oyun" başlıklı söz konusu tezini aslında daha önce de kitap olarak yayımlamış, şimdi bu yeniden kitaplaştırma sürecinde ise biraz daha odaklandığını söyleyebiliriz: "Tezin ilk yazıldığı zamandan bu yana şüphesiz ben de değiştim, yeni şeyler öğrendim ve tabii bu sürede Tanpınar hakkında yeni kitaplar, çalışmalar yayımlandı. Bu sebeple teze bakarken yeni bir şeyler eklemek yerine bir ayıklamaya gitmenin hatta bir tezden çok Tanpınar üzerine yazılmış, denemeye dönüşen bir kitap meydana getirmenin daha iyi olacağını düşündüm." Şahin'in bu cümleleri, eminim, kitaplaşmış kimi tezlerden 'dili yananlar' için rahatlatıcı olmuştur! Diğer bir deyişle, burada yapılan ayıklamaya/daraltmaya olumlu anlamda yaklaşmak gerekiyor. Sonuç olarak da, şöyle bir metin elde etmiş Şahin: "Tanpınar'ın romanlarında ısrarla ortaya çıkan mektup, hatıra, tiyatro, Karagöz-Hacivat gibi metinlerin romanlardaki kurgu ve yapıyla aralarındaki ilişkiyi merkeze alan bir okuma yapmayı tercih ettim. Romanlardaki bu ortaklığın onun romancılığında neye denk düştüğü üzerine odaklanarak poetikasına yönelik yeni açılımlara yelken açmaya çalıştım. Böylece Tanpınar romancılığı üzerine düşünen bir deneme kitabı oluşturmaya niyet ettim."
Örneğin Tanpınar'ın 'Saatleri Ayarlama Enstitüsü' romanına, Karagöz-Hacivat penceresinden bakıyor Seval Şahin. Tanpınar'ın aslında neredeyse bütün romanlarında rastlanan Karagöz-Hacivat temasını, 'Saatleri Ayarlama Enstitüsü' özelinde, modern olanı algılama zorluğunu anlatmak için kullandığının altını çiziyor. Romandaki karakterlerle olan bağlantısını da dikkat çekiyor. 'Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nün yanı sıra Tanpınar'ın 'Mahur Beste', 'Sahnenin Dışındakiler' ve 'Huzur' romanlarına da benzer bir bakış açısıyla yaklaşan Seval Şahin, metinlerde dönüp dolaşıp karşısına çıkan üç kelimeden bahsediyor: talih, tesadüf ve irade. “Tanpınar’ın romancılığının anahtar kelimelerinin bunlar olduğunu düşünüyorum."
TALİH, TESADÜF VE İRADE
Seval Şahin
İletişim Yayınları, 2019, 142 s.
Not: Açık Radyo dinleyicilerinin "Günün ve Güncelin Edebiyatı" programıyla yakından tanıdığı Seval Şahin imzalı bir kitap daha yayımlandı yakın zaman içinde. Hatta 'Talih, Tesadüf ve İrade' kitabıyla neredeyse eşzamanlı olarak yayımlanan bu çalışmada Seval Şahin, kitabı yayına hazırlayan kişi olarak yer alıyor. Everest Yayınları'ndan çıkan 'Sherlock Türkiye’de kitabında Behçet Çelik, Şebnem İşigüzel, Hakan Bıçakcı, Gaye Boralıoğlu, Bahri Vardarlılar, Zeynep Rade, Pelin Buzluk, İbrahim Yıldırım, Mevsim Yenice, Ömür İklim Demir ve Seçkin Erdi gibi isimler, yepyeni Sherlock Holmes muammaları kaleme almışlar; üstelik, kitabın adından da anlaşılacağı gibi Sherlock’u yeni bir yolculuğa çıkararak...
